Tekst źródłowy strony A

{{podobne|-a|@|A|a'|a-|a-a|a-a-a|A.|a.|AA|Aa|aa|AAA|aaa|Aʹ|aʻa|ª|À|à|àâ|Á|á|á'à|Â|â|Ã|ã|Ä|ä|äa|Å|å|Æ|Ā|ā|Ă|ă|Ą|ą|Ǎ|ǎ|Ǟ|ǟ|Ǡ|ǡ|Ǻ|ǻ|Ȁ|ȁ|Ȃ|ȃ|Ȧ|ȧ|Ɐ|Ɑ|Ə|ə|ɚ|ʻa-|Ά|ά|α|ӑ|Ә|ә|ձ|א|ᶏ|Ḁ|ḁ|Ạ|ạ|Ả|ả|Ấ|ấ|Ầ|ầ|Ẩ|ẩ|Ẫ|ẫ|Ậ|ậ|Ắ|ắ|Ằ|ằ|Ẳ|ẳ|Ẵ|ẵ|Ặ|ặ|ἀ|Ἀ|ἁ|Ἁ|ἂ|Ἂ|ἃ|Ἃ|ἄ|Ἄ|ἅ|Ἅ|ἆ|Ἆ|ἇ|Ἇ|ὰ|Ὰ|ᾀ|ᾈ|ᾁ|ᾉ|ᾂ|ᾊ|ᾃ|ᾋ|ᾄ|ᾌ|ᾅ|ᾍ|ᾆ|ᾎ|ᾇ|ᾏ|ᾰ|Ᾰ|ᾱ|Ᾱ|ᾲ|ᾳ|ᾼ|ᾴ|ᾶ|ᾷ|’a|₳|⒜|ⓐ|Ⱥ|ⱥ|Ꜷ|ꜷ|Ꜹ|ꜹ|Ꜻ|ꜻ|Ꜽ|ꜽ|ꬰ|ꭤ}}
{{podobne2|Α|Α (alfabet grecki)|А|А (cyrylica)|а|а (cyrylica)}}
== a ({{użycie międzynarodowe}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''litera'' (''majuskuła:'' [[A]])
: (1.1) [[pierwszy|pierwsza]] [[litera]] [[podstawowy|podstawowego]] [[współczesny|współczesnego]] [[alfabet]]u [[łaciński]]ego; {{wikipedia|A|a}}
''symbol''
: (2.1) {{fonet}} (''w [[IPA]]'') [[samogłoska]] [[otwarty|otwarta]] [[przedni]]a [[nie-|nie]][[zaokrąglony|zaokrąglona]]
: (2.2) {{fiz}} {{miar}} [[symbol]] [[jednostka|jednostki]] [[powierzchnia|powierzchni]], [[ar]]a, [[równy|równego]] [[100]] [[m²]], [[czyli]] [[setna|setnej]] [[część|części]] [[hektar]]a
: (2.3) <math>\vec a</math> {{fiz}} [[symbol]] [[oznaczać|oznaczający]] [[wektor]] [[przyspieszenie|przyspieszenia]]
: (2.4) {{muz}} [[szósty]] [[dźwięk]] [[w]] [[podstawowy|podstawowej]] [[skala diatoniczna|skali diatonicznej]]; {{wikipedia|a (dźwięk)}}
''przedrostek''
: (3.1) {{fiz}} {{miar}} ''[[przed]] [[symbol]]em [[jednostka|jednostki]]:'' [[atto]], [[10]]<sup>-[[18]]</sup>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (1.1) {{ang}} [[animal|'''a'''nim'''a'''l]] • {{niem}} [[abwesend|'''a'''bwesend]] • {{pol}} [[agresja|'''a'''gresj'''a''']] • {{hiszp}} [[parada|p'''a'''r'''a'''d'''a''']]
: (2.1) {{IPA3|ˈ[[a]][[d]][[r]][[ɛ]][[s]]}}
: (2.2) ''[[h]][[a]]'' → [[hektar]]
: (2.3) <math>\vec a = \frac {d \vec v}{dt} = \frac {d^2 \vec r}{dt^2} </math> → [[wektor]] [[przyspieszenie|przyspieszenia]] [[równać się|równa się]] [[pochodna|pochodnej]] [[prędkość|prędkości]] [[po]] [[czas]]ie, [[co]] [[równać się|równa się]] [[drugi]]ej [[pochodna|pochodnej]] [[przemieszczenie|przemieszczenia]] [[po]] [[czas]]ie
: (2.3) <math>\left[ \vec a \right] = \frac m {s^2}</math> → [[jednostka]] [[przyspieszenie|przyspieszenia]] [[równać się|równa się]] [[metr]] [[na]] [[sekunda|sekundę]] [[kwadrat]]
: (2.4) ''[[a]][[m]]'' → [[akord]] [[a-moll]]
: (3.1) ''[[a]][[m]]'' → [[attometr]]
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (2.4) [[a-moll]] • [[A-dur]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: (3.1) [[as]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: (1.1) ''majuskuła:'' [[A]] < {{etym|łac}} [[Plik:RomanA-01.svg|16px]] < {{etym|etruski}} [[Plik:EtruscanA.svg|16px]] < {{etym|gr}} [[Α]], [[α]] < {{etym|fenicki}} [[Plik:Phoenician aleph.svg|16px]] < {{etym|protosynajski}} [[Plik:Proto-semiticA-01.svg|16px]] < {{etym|egipski}} [[Plik:EgyptianA-01.svg|16px]]
: (2.2) {{etym|franc|are}} z {{etym|łac|area}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{zoblistę|a|b|c|d|e|f|g|h|i|j|k|l|m|n|o|p|q|r|s|t|u|v|w|x|y|z}}
: (2.4) {{zoblistę|c|d|e|f|g|a|b|h}}
: (2.4) {{zoblistę|asas|as|a|ais|aisis}}
: (2.4) {{por|gisis|heses}}
{{źródła}}

== a ({{język polski}}) ==
{{litera|Aa|[[wielki|wielka]] [[i]] [[mały|mała]] [[litera]] a (4.1)}}
{{wymowa}}
: {{IPA3|a}}, {{AS3|a}}, {{audio|Pl-a.ogg}}
: {{audio|LL-Q809 (pol)-Krokus-a.wav}} {{audio|LL-Q809 (pol)-Olaf-a.wav}}
{{znaczenia}}
''spójnik używany przy wprowadzaniu''
: (1.1) ''…uzupełniania''
: (1.2) ''…przeciwstawności''
: (1.3) ''…wynikania''
: (1.4) ''…objaśnień''
''partykuła''
: (2.1) ''…wzmacniająca''
''wykrzyknik''
: (3.1) ''wyraz zaskoczenia, zdziwienia''
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (4.1) {{jęz}} [[pierwszy|pierwsza]] [[litera]] [[polski]]ego [[alfabet]]u; {{wikipedia}}
{{odmiana}}
: (1.1-4, 2.1, 3.1, 4.1) {{nieodm-rzeczownik-polski}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[Ala]] [[mieć|ma]] [[As]]a ([[pies|psa]] [[o]] [[imię|imieniu]] [[As]]), [[a]] As [[mieć|ma]] [[kość]].''
: (1.2) ''[[Ala]] [[lubić|lubi]] Asa, [[a]] [[ja]] ([[on|go]]) [[nie]] ([[lubić|lubię]]).''
: (1.3) ''As [[pogryźć|pogryzł]] [[Ala|Alę]], [[a]] [[to]] [[oznaczać|oznacza]] [[wścieklizna|wściekliznę]].''
: (1.4) ''[[Ala]] [[mieć|ma]] Asa, [[a]] [[być|jest]] [[to]] [[mądry]] [[pies]].''
: (2.1) ''[[a|A]] [[nie]] [[mówić|mówiłem]]!''
: (3.1) ''[[a|A]], [[to]] [[znowu]] [[on]]!''
: (4.1) ''[[to|To]] [[mały|małe]] [[a]] [[napisać|napisałeś]] [[okropnie]] [[koślawo]].''
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) [[i]], [[oraz]]
: (1.2) [[ale]], [[natomiast]], [[zaś]]
: (1.3) [[więc]]
: (1.4) [[przy czym]]
: (3.1) [[o]]!
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
: [[od A do Z]] • [[od a do zet]] • [[ABC]]
{{etymologia}}
: (1.1-2) W polszczyźnie od XIII wieku; {{ogsłow}} (por. {{czes}} [[a#cs|a]] 'i', rzadziej 'a', {{ros}} [[а#ru|а]] 'a, ale, lecz, i', {{serb}}-{{chorw}} [[а#sr|a]] 'a, i', {{scs}} [[а#cu|a]] 'a, ale, i, chociaż, jakkolwiek') z {{etym|prasłow|*a}} – partykuła wzmacniająca i nawiązująca, prapokrewne z {{litew}} [[õ#lt|õ]] 'i, a' oraz {{staroind}} [[ât]] 'potem, i, tak'<ref name="malmor"/>.
: (3.1) W polszczyźnie od XV wieku<ref name="malmor">{{Malmor2009|hasło=aby|strony=33}}</ref>.
{{uwagi}}
: (4.1) {{alfabet polski}}
{{tłumaczenia}}
* amerykański język migowy: (4.1) [[Plik:Sign language A.svg|30px]]
* angielski: (1.1) [[and]]; (1.2) [[but]]; (1.3) [[which]]; (1.4) [[that]]
* chakaski: (1.1) [[чи]]
* czeski: (1.1) [[a]], [[ale]]
* duński: (1.1) [[og]]; (1.2) [[men]], [[og]]; (1.3) [[og]]
* esperanto: (1.1) [[kaj]], [[sed]]; (4.1) [[a]]
* estoński: (2.1) [[aga]]
* francuski: (1.1) [[et]]; (1.2) [[et]]; (1.3) [[et]]; (1.4) [[et]]; (3.1) [[ah]]!; (4.1) [[a]]
* górnołużycki: (1.1) [[a]]
* hiszpański: (1.1) [[y]]; (1.2) [[y]]; (1.3) [[y]]; (1.4) [[y]]; (4.1) [[a]] {{ż}}
* islandzki: (1.1) [[og]]; (1.2) [[en]], [[og]]; (1.3) [[og]]
* kaszubski: (1.1) [[ë]]; (1.2) [[a]]
* koreański: (3.1) [[아이구]]
* łaciński: (3.1) [[a]]; (4.1) [[a]]
* niderlandzki: (1.1) [[en]]
* niemiecki: (1.1) [[und]]; (1.2) [[aber]], [[und]]; (1.3) [[und]]; (4.1) [[A]] {{n}}
* nowogrecki: (1.1) [[και]]; (1.2) [[και]]; (1.3) [[και]]; (1.4) [[και]]
* polski język migowy: {{PJM-ukryj| (4.1) [[Plik:Sign language A.svg|50px]], ''w zapisie SignWriting:'' {{PJM|A}}}}
* rosyjski: (1.1) [[а]]; (1.2) [[а]]; (1.3) [[а]]; (1.4) [[а]]; (2.1) [[а]]
* szwedzki: (1.1) [[och]]; (1.2) [[men]], [[och]]; (1.3) [[och]]
* ukraiński: (1.1) [[а]]; (1.2) [[а]]; (1.3) [[а]]; (1.4) [[а]]; (2.1) [[а]]
{{źródła}}
<references />

== a ({{język afar}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA|ʌ}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) a, ''minuskuła pierwszej litery alfabetu afarskiego''
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) ''majuskuła:'' [[A]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język afrykanerski}}) ==
{{ortografie}}
: ''odpowiednik arabski:'' ـَ
{{wymowa}}
: ''w sylabach zamkniętych:''{{IPA|a}}, {{IPA|ɐ}}
: ''w sylabach otwartych:'' {{IPA|ɑː}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) a, ''minuskuła pierwszej litery alfabetu afrykanerskiego''
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) {{war}} [[á]] (funkcja emfazy), [[ä]] (funkcja dierezy); ''majuskuła:'' [[A]]; ''nazwa litery:'' [[ah]] ''lub'' [[aa]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) formy ze znakami diakrytycznymi nie są formalnie częścią alfabetu
: (1.1) {{zoblistę| a | A | b | B | c | C | d | D | e | E | f | F | g | G | h | H | i | I | j | J | k | K | l | L | m | M | n | N | o | O | p | P | q | Q | r | R | s | S | t | T | u | U | v | V | w | W | x | X | y | Y | z | Z }}
{{źródła}}

== a ({{język albański}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA|a}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''pierwsza litera alfabetu albańskiego'', [[minuskuła]] [[A]]<ref name=JW>{{JeziorskiWiśniewski1992}}</ref>
''spójnik''
: (2.1) [[albo]], [[czy]], [[lub]]<ref name=JW/>
''partykuła''
: (3.1) [[czy]]<ref name=JW/>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (2.1) ''[[a]] [[sot]] [[a]] [[kurrë]]'' → ('''[[albo]]''') [[dziś]] '''[[albo]]''' [[nigdy]]
: (2.1) ''[[shpejt]] [[a]] [[vonë]]'' → [[wcześnie]]j '''[[czy]]''' [[późno|później]]
: (3.1) ''[[a|A]] [[më]] [[dëgjoj|dëgjon]]?'' → '''[[czy|Czy]]''' [[mnie]] [[słuchać|słuchasz]]?
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (2.1) [[pak a shumë]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język alemański}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) [[na]], [[nad]], [[przy]]
: (1.2) [[o]]
: (1.3) [[do]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język ama}}) ==
[[Plik:Linde von linn.jpg|thumb|a (1.1)]]
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik''
: (1.1) [[drzewo]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|ama}}

== a ({{język angielski}}) ==
{{wymowa}}
: (1) ''forma słaba''
:: {{IPA|ə}}<ref name="CD">{{CambridgeDictionary}}</ref>
:: {{audioUS|En-us-a-unstressed.ogg}}
: (1) ''forma mocna''
:: {{IPA|eɪ}}<ref name="CD" />
:: {{audioUS|En-us-a-stressed.ogg}}
: (2)
:: {{IPA|eɪ}}<ref name="CD" />
:: {{austral}} {{IPA|æɪ}}
:: {{audioUK|En-uk-a.ogg}}
:: {{audioUS|En-us-a.ogg}}
:: {{audioUS|En-us-a2.ogg}}
:: {{audio|LL-Q1860 (eng)-Back ache-a.wav}}
{{znaczenia}}
''przedimek nieokreślony''
: (1.1) ''używany przed rzeczownikiem policzalnym w lp. który zaczyna się spółgłoską gdy wspominamy o nim po raz pierwszy''
: (1.2) ''używany przed rzeczownikiem policzalnym w lp. który zaczyna się spółgłoską gdy odnosi się do jednego dowolnego członka jakiejś klasy''
: (1.3) ''używany przed rzeczownikiem policzalnym w lp. który zaczyna się spółgłoską gdy służy do klasyfikacji lub definiowania''
: (1.4) ''używany przed rzeczownikiem niepoliczalnym z przymiotnikiem lub frazą który zaczyna się spółgłoską gdy ograniczamy jego znaczenie''
: (1.5) ''używany przed rzeczownikami oznaczającymi czynność, gdy chodzi o jednorazowe jej wykonanie''
''litera''
: (2.1) ''pierwsza litera angielskiego alfabetu, nazywana [[ei#en|ei]] lub [[a#en|a]]''
''rzeczownik''
: (3.1) ''nazwa pierwszej litery angielskiego alfabetu''
{{odmiana}}
: (1) Przed wyrazem rozpoczynającym się w mowie na samogłoskę (np. [[hour]]) przyjmuje formę [[an]]
: (2.1) {{lp}} a; {{lm}} a's
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[there|There]] [[be|is]] [[a]] [[spider]] [[in]] [[my]] [[room]].'' → [[W|w]] [[mój|moim]] [[pokój|pokoju]] [[być|jest]] [[pająk]].
: (1.2) ''[[I]] [[would]] [[like]] [[to]] [[have]] [[a]] [[cat]].'' → [[chcieć|Chciałbym]] [[mieć]] [[kot|kota]].
: (1.3) ''[[my|My]] [[father]] [[be|is]] [[a]] [[doctor]].'' → [[mój|Mój]] [[ojciec]] [[być|jest]] [[lekarz|lekarzem]].
: (1.4) ''[[a]] [[good]] [[knowledge]] [[of]] [[Chinese]]'' → [[dobry|dobra]] [[znajomość]] [[chiński|chińskiego]]
: (1.5) ''[[could|Could]] [[you]] [[take]] [[a]] [[look]] [[at]] [[this]]?'' → [[czy|Czy]] [[móc|możesz]] [[na]] [[to]] [[spojrzeć]]?
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
: (1) [[the]]
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (2.1) {{zoblistę|a|A|b|B|c|C|d|D|e|E|f|F|g|G|h|H|i|I|j|J|k|K|l|L|m|M|n|N|o|O|p|P|q|Q|r|R|s|S|t|T|u|U|v|V|w|W|x|X|y|Y|z|Z}}
: (3.1) {{zoblistę| [[ei]]/[[a]] | bee | cee | dee | e | ef | gee | aitch | i | jay | kay | el | em | en | o | pee | cue | ar | ess | tee | u | vee | double U | ex | wye | [[zee]]/[[zed]]}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język aragoński}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
: (1.1) {{gram}} [[rodzajnik określony]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język asturyjski}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q29507 (ast)-Limotecariu-a.wav}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) [[ku]], [[w kierunku]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|asturyjski}}

== a ({{język baskijski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik''
: (1.1) ''nazwa litery'' [[a]]/[[A]]<ref name=Euskaltzaindia>{{Euskaltzaindia}}</ref>
''wykrzyknik''
: (2.1) [[ach]]<ref name=Euskaltzaindia />
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język bośniacki}}) ==
{{ortografie}}
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''spójnik''
: (1.1) [[a]]
: (1.2) [[ale]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{brithenig}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) [[do]], [[w]]
''wykrzyknik''
: (2.1) [[ach]], [[a]]!
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język chorwacki}}) ==
{{ortografie}}
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''spójnik''
: (1.1) [[a]]
: (1.2) [[ale]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język czeski}}) ==
{{litera|Aa|A (3.1)}}
{{wymowa}}
: {{audio|Cs-a.ogg}}, {{IPA3|a}}
: {{audio|LL-Q9056 (ces)-HondaCivic175-a.wav}} {{audio|LL-Q9056 (ces)-Akronos123-a.wav}}
{{znaczenia}}
''spójnik''
: (1.1) [[a]]
: (1.2) [[i]]
: (1.3) {{mat}} [[plus]], [[dodać]]
: (1.4) [[więc]]
''partykuła''
: (2.1) [[a]], [[i]]
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (3.1) [[a]]
{{odmiana}} {{nieodm}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[pršet|Pršelo]], [[a]] [[on]] [[ne]][[mít|měl]] [[bunda|bundu]].'' → [[padać|Padało]], '''[[a]]''' [[on]] [[nie]] [[mieć|miał]] [[kurtka|kurtki]].
: (1.2) ''[[koupit|Koupím]] [[chléb]] [[a]] [[čaj]].'' → [[kupić|Kupię]] [[chleb]] '''[[i]]''' [[herbata|herbatę]].
: (1.3) ''[[dvě|Dvě]] [[a]] [[dvě]] [[být|jsou]] [[čtyři]].'' → [[dwa|Dwa]] '''[[plus]]''' [[dwa]] [[być|jest]] [[cztery]].
: (1.4) ''[[být|Bylo]] [[on|mu]] [[horko]], [[a]] [[otevřít|otevřel]] [[okno]].'' → [[być|Było]] [[on|mu]] [[gorąco]], '''[[więc]]''' [[otworzyć|otworzył]] [[okno]].
: (2.1) ''[[a|A]] [[co]] [[teď]] [[udělat|uděláme]]?'' → '''[[a|A]]''' [[co]] [[teraz]] [[zrobić|zrobimy]]?
: (3.1) ''[[a|A]] [[být|je]] [[první]] [[písmeno]] [[latinský|latinské]] [[abeceda|abecedy]].'' → '''[[a|A]]''' [[być|jest]] [[pierwszy|pierwszą]] [[litera|literą]] [[łaciński]]ego [[alfabet]]u.
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) [[a to]] • [[a sice]] • [[a také]]
: (1.2) [[a tak dále]]
{{synonimy}}
: (1.1) [[ale]], [[však]]
: (1.2) [[i]], [[a také]]
: (1.3) [[plus]]
: (1.4) [[tedy]], [[tak]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{rzecz}} {{zdrobn}} [[ačko]] {{n}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język dolnołużycki}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''spójnik''
: (1.1) [[i]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{nieodm}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[wjacork|Wjacork]] [[serbski|serbskeje]] [[literatura|literatury]], [[muzika|muziki]] [[a]] [[źiwadło|źiwadła]] [[w]] [[Praga|Praze]].'' → [[wieczorek|Wieczorek]] [[łużycki]]ej [[literatura|literatury]], [[muzyka|muzyki]] '''[[i]]''' [[teatr]]u [[w]] [[Praga|Pradze]].
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{esperanto}}) ==
{{morfologia}} {{morfeo|a}}
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q143 (epo)-Lepticed7-a.wav}} {{audio|LL-Q143 (epo)-Robin van der Vliet-a.wav}} {{audio|Eo-a.ogg}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik''
: (1.1) {{jęz}} [[litera]] [[a]], [[A]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{nieodm}} lub {{odmiana-rzeczownik-esperanto|k
| nominativo_un = a
| akuzativo_un = a-on<ref name=pmeg>{{PMEGonline|rozdział=[https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/oa-vortecaj_vortetoj/liternomoj.html 15.6. Liternomoj]}}</ref> / aon
| nominativo_mn = a-oj<ref name=pmeg/> / aoj
| akuzativo_mn = a-ojn<ref name=pmeg/> / aojn
}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{literyEO}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{esperanto (morfem)}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|Eo-a.ogg}} {{audio|LL-Q143 (epo)-Lepticed7-a.wav}} {{audio|LL-Q143 (epo)-Robin van der Vliet-a.wav}}
{{znaczenia}}
''{{morfem|eo|gramatyczny}}''
: (1.1) ''oznacza przymiotnik''
: (1.2) ''oznacza liczebnik porządkowy''
: (1.3) ''końcówka niektórych imion żeńskich''
''{{morfem|eo}}''
: (2.1) [[a]], [[a|A]] (litera)
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''morfem'' [[bon]] — ''przymiotnik'' [[bona#eo|bon'''a''']] → [[dobry]]
: (1.2) ''[[unu#eo|unu]]'' — [[unua#eo|unu'''a''']] → [[jeden]] — [[pierwszy]]
: (1.3) '''[[Johano#eo|Johano]] — [[Johana#eo|Johan'''a''']]''' → [[Jan]] — [[Janina]]
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pochodne}}
: (1.1) {{rzecz}} [[a-vorto]]
: (2.1) {{rzecz}} [[adiro]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{morfem oficjalny|fundamenta|BRO=1}}
: (1.3) Zakończenie stosowane głównie gdy bazowa lub też zapożyczona forma imienia kończy się literą „a” (jest wtedy ona częścią wyrazu niezesperantyzowanego, który mimo to może być odmieniany<ref>{{PMEGonline|rozdział=[https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/propraj_nomoj/ne-esperantigitaj.html 35.2. Ne-esperantigitaj nomoj]}}</ref>). W innych przypadkach ma charakter potoczny, zasadniczo niezalecany w stosowaniu regularnym, lecz zazwyczaj dopuszczany.<ref>{{PMEGonline|rozdział=[https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/propraj_nomoj/esperantigitaj.html 35.3. Esperantigitaj nomoj]}}</ref>
: (2.1) {{morfem oficjalny|fundamenta}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język francuski}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|ɑ}}
: {{audio|LL-Q150 (fra)-Guilhelma-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Jules78120-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Kiminou1-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Lepticed7-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-LoquaxFR-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Ltrlg-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Lyokoï-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Pamputt-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-DenisdeShawi-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-DSwissK-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Poslovitch-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Mecanautes-a.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Estrie-a.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męski''
: (1.1) [[a]] ([[pierwszy|pierwsza]] [[litera]] [[francuski]]ego [[alfabet]]u)
''{{forma czasownika|fr}}''
: (2.1) ''3. {{os}} {{lp}} {{ter}} trybu oznajmującego czasownika'' [[avoir#fr|avoir]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{nieodm}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język górnołużycki}}) ==
{{wymowa}} {{IPA3|a}}
{{znaczenia}}
''spójnik''
: (1.1) [[i]], [[a]]<ref>{{Leszczyński2002|strony=137}}</ref>
{{odmiana}}
: (1.1) {{nieodm}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[Budyšin]] [[być|je]] [[stolica]] [[Hornja Łužica|Hornjeje Łužicy]] [[a]] [[kulturelny|kulturelne]] [[srjedźišćo]] [[Serb]]ow.'' → [[Budziszyn]] [[być|jest]] [[stolica|stolicą]] [[Górne Łużyce|Górnych Łużyc]] '''[[i]]''' [[kulturalny]]m [[centrum]] [[Łużyczanin|Łużyczan]].
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język haitański}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''czasownik posiłkowy''
: (1.1) ''wskazuje na czas przyszły''
''rodzajnik określony''
: (2.1) ''rodzajnik postpozycyjny (poimek) stosowany po rzeczownikach kończących się samogłoską nienosową''
''przyimek''
: (3.1) [[do]], [[na]], [[w]]
: (3.2) ''…tworzący formę dopełniacza i wskazujący pochodzenie'', [[od]], [[z]], [[ze]]
''spójnik''
: (4.1) [[i]], [[wraz z]], [[z]]
''wykrzyknik''
: (5.1) [[ach]]!, [[och]]!
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) użycie tej formy lub jej wariantów ''[[ava]], [[av]], [[va]], [[v]]'' jest dostosowywane do kontekstu fonetycznego
{{źródła}}
: https://www.hopeforhaitischildren.org/hfhcmedia/Haitian_Creole_English_Dictionary_2nd_printing.pdf

== a ({{język hawajski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) ''…tworzący konstrukcję, w której wyrażenie przed przyimkiem jest własnością, cechą itp. wyrażenia po przyimku''<ref name='h'>{{Pukui1986}}</ref>
''skrót''
: (2.1) = [[ʻākau]] ''(północ)''<ref name='h'/>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) [[keiki a ka pueo]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język hiszpański}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|a}}
: {{homofony|ah|ha}}
: {{audio|LL-Q1321 (spa)-Anonymât (Kvardek du)-a.wav}} {{audio|LL-Q1321 (spa)-Eavqwiki-a.wav}} {{audio|LL-Q1321 (spa)-Rodelar-a.wav}} {{audio|LL-Q1321 (spa)-Guergana-a.wav}} {{audio|LL-Q1321 (spa)-Rodrigo5260-a.wav}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) ''…wyrażający kierunek'' → [[do]], [[na]]
: (1.2) ''…wyrażający odległość'' → [[o]]
: (1.3) ''…wyrażający miejsce'' → [[przy]], [[w]], [[na]], [[nad]]
: (1.4) ''…wyrażający czas'' → [[o]], [[w]], [[po]]
: (1.5) ''…wyrażający sposób wykonania'' → [[po]]
: (1.6) ''…wyrażający tryb rozkazujący''
: (1.7) ''…wyrażający stosunek ilościowy''
: (1.8) ''w funkcji dopełnienia dalszego (celownika)''
: (1.9) ''w funkcji dopełnienia bliższego (biernika), gdy chodzi o:''
:: (1.9.1) ''osobę lub osoby (z pewnymi wyjątkami);''
:: (1.9.2) ''zwierzęta, w stosunku do których istnieje pewne uczucie lub przywiązanie; dlatego częściej stosuje się względem zwierząt domowych, żyjących między nami;''
:: (1.9.3) ''rzeczy personifikowane''
''rzeczownik, rodzaj żeński''
: (2.1) [[a]] ([[nazwa]] [[litera|litery]] [[a]])
{{odmiana}}
: (1) {{nieodm}}
: (2) {{lm}} as
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[ir|Vamos]] [[a]] [[casa]].'' → 1. [[iść|Idziemy]] '''[[do]]''' [[dom]]u; 2. [[chodzić|Chodźmy]] '''[[do]]''' [[dom]]u.
: (1.2) ''[[el|La]] [[estación]] [[estar|está]] [[a]] [[dos]] [[kilómetro]]s [[de]] [[aquí]].'' → [[stacja|Stacja]] [[być|jest]] '''[[o]]''' [[dwa]] [[kilometr]]y [[stąd]].
: (1.3) ''[[estar|Estamos]] [[sentarse|sentados]] [[a]] [[el|la]] [[mesa]] [[y]] [[beber|bebiendo]] [[vino]].'' → [[siedzieć|Siedzimy]] '''[[przy]]''' [[stół|stole]] [[i]] [[pić|pijemy]] [[wino]].
: (1.4) ''[[el|El]] [[tren]] [[de]] [[Madrid]] [[llegar|llega]] [[a]] [[el|las]] [[cinco]] [[de]] [[el|la]] [[tarde]].'' → [[pociąg|Pociąg]] [[z]] [[Madryt]]u [[przyjeżdżać|przyjeżdża]] '''[[o]]''' [[piąty|piątej]] [[po]] [[południe|południu]].
: (1.5) ''[[hoy|Hoy]] [[comer|comemos]] [[langosta]] [[a]] [[el|la]] [[americano|americana]].'' → [[dziś|Dziś]] [[jeść|jemy]] [[langusta|langustę]] '''[[po]]''' [[amerykański|amerykańsku]].
: (1.6) ''¡[[a|A]] [[trabajar]]!'' → [[do|Do]] [[robota|roboty]]!
: (1.7) ''[[barrer|Barro]] [[el]] [[suelo]] [[tres]] [[vez|veces]] [[a]] [[el|la]] [[semana]].'' → [[zamiatać|Zamiatam]] [[podłoga|podłogę]] [[trzy]] [[raz]]y [[w]] [[tydzień|tygodniu]].
: (1.8) ''[[él|Se]] [[ello|lo]] [[decir|dije]] [[a]] [[mi]] [[padre]].'' → [[powiedzieć|Powiedziałem/am]] [[to]] [[swój|swemu]] [[ojciec|ojcu]].
: (1.9.1) ''[[ver|He visto]] [[a]] [[tu]] [[mujer]] [[en]] [[un]]a [[tienda]] [[de]] [[ropa]].'' → [[widzieć|Widziałem]] [[twój|twoją]] [[żona|żonę]] [[w]] [[sklep]]ie [[odzieżowy]]m.
: (1.9.2) ''[[dejar|Déja]][[él|le]] [[al|'''a'''l]] [[perro]] [[que]] [[correr|corra]] [[un]] [[poco]].'' → [[pozwolić|Pozwól]] [[pies|psu]] [[trochę]] [[pobiegać]].
: (1.9.3) ''[[el|El]] [[anciano]] [[esperar|esperaba]] ([[a]]) [[el|la]] [[muerte]] [[con]] [[resignación]].'' → [[starzec|Starzec]] [[oczekiwać|oczekiwał]] [[śmierć|śmierci]] [[z]] [[rezygnacja|rezygnacją]].
{{składnia}}
: (1) zbitka przyimka „a” i rodzajnika określonego rodzaju męskiego i liczby pojedynczej [[el]]: '''[[al]]'''
: (1.6) a + {{bezok}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
: ''[[a pesar de]]'' • ''[[a pesar de que]]'' • ''[[a veces]]''
{{etymologia}}
: (1) {{etym|łac|ad}}
{{uwagi}}
: (2.1) {{zoblistę|a|be|ce|([[che]])|de|e|efe|ge|hache|i|jota|ka|ele|([[elle]])|eme|ene|eñe|o|pe|cu|[[erre]] / [[ere]]|ese|te|u|[[uve]] / [[ve]]|[[uve doble]] / [[ve doble]]|equis|[[i griega]] / [[ye]]|[[zeta]]}}
{{źródła}}

== a ({{interlingua}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) ''…wyrażający kierunek'' → [[do]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język karelski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) [[minuskuła]] [[A]], [[pierwszy|pierwszej]] [[litera|litery]] [[alfabet]]u [[karelski]]ego; {{wikipedia}}
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: nazwa litery: [[aa]]
{{źródła}}

== a ({{język kaszubski}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA|a}}
{{znaczenia}}
''litera, opcjonalnie w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego''
: (1.1) a, ''minuskuła pierwszej litery alfabetu kaszubskiego''
''spójnik''
: (2.1) [[a]]<ref>{{ZP2023}}</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) ''majuskuła:'' [[A]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język kataloński}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|a}}
: {{audio|LL-Q7026 (cat)-Unjoanqualsevol-a.wav}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) ''…wyrażający kierunek'' → [[do]], [[na]]
: (1.2) ''…wyrażający czas'' → [[o]], [[na]]
: (1.3) ''…wyrażający miejsce'' → [[w]], [[na]], [[we]]
''rzeczownik, rodzaj żeński''
: (2.1) [[a]] ([[nazwa]] [[litera|litery]] [[a]])
{{odmiana}}
: (1) {{nieodm}}
: (2) {{lm}} as
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) ''a [[l']][[aeroport]]'' → [[na]] [[lotnisko]]
: (1.2) ''a [[les]] [[tres]]'' → [[o]] [[trzeci]]ej ([[godzina|godzinie]])
: (1.3) ''a [[l']][[escola]]'' → [[w]] [[szkoła|szkole]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język kornijski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''pierwsza litera alfabetu kornijskiego'', [[minuskuła]] [[A]]
''partykuła''
: (2.1) ''wyznacza czasownik następujący po poprzedzającym podmiocie''
''przyimek''
: (3.1) [[od]], [[z]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język litewski}}) ==
{{litera|Aa|[[didžioji raidė|didžioji]] [[ir]] [[mažoji raidė]] a (1.1)}}
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) {{jęz}} [[minuskuła]] [[pierwszy|pierwszej]] [[litera|litery]] [[alfabet]]u [[litewski]]ego<ref>{{ekalba.lt|słownik=bendrinės|hasło=a|id=7d7503e5-6819-4634-a8e8-3ab7f0975dda}}</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) ''majuskuła'' [[A]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
: [[nuo a iki zet]] / [[nuo a iki ž]]
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{zoblistę| a | ą | b | c | č | d | e | ę | ė | f | g | h | i | į | y | j | k | l | m | n | o | p | r | s | š | t | u | ų | ū | v | z | ž }}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język łaciński}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|La-ecc-A.ogg}} {{audio|La-cls-a.ogg}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) [[od]], [[z]] ([[kierunek]]; [[czas]])
: (1.2) [[przez]] ([[strona bierna]])
''skrót''
: (2.1) = [[annus]] → [[rok]] ([[r.]])
: (2.2) = [[ante]] → [[przed]]
''wykrzyknik''
: (3.1) [[ach]]<ref>{{Jougan2013|strony=1}}</ref>
{{odmiana}}
: (1-2) {{nieodm}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
: (1.1) a + {{abl}}
{{kolokacje}}
: (2.1) [[AD]]
: (2.2) [[a.d.]]
{{synonimy}}
: (1.1) [[ab]], [[abs]]
: (3.1) [[ah]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język nauruański}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
: (1.1) [[ja]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język niemiecki}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|De-a.ogg}}
: {{lp}} {{IPA3|aː}}
: {{audio|LL-Q188 (deu)-Mukeber-a.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) {{jęz}} [[a]], [[litera]] [[alfabet]]u
{{odmiana}}
: (1.1) {{odmiana-rzeczownik-niemiecki
|rodzaj =n
|Mianownik lp = a
|Dopełniacz lp = a<br />{{pot}} des as
|Celownik lp = a
|Biernik lp = a
|Mianownik lm = a<br />{{pot}} die as
|Dopełniacz lm = a<br />{{pot}} der as
|Celownik lm = a<br />{{pot}} den as
|Biernik lm = a<br />{{pot}} die as
}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
: (1.1) [[Buchstabe]]
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{novial}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) [[w]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język portugalski}}) ==
{{wymowa}}
: {{eurport|{{audio|LL-Q5146 (por)-Santamarcanda-a.wav}}}}
: {{brazport|{{audio|Pt-br-a.ogg}}}}
: {{audio|LL-Q5146 (por)-Nelson Ricardo 2500-a.wav}} {{audio|LL-Q5146 (por)-Juliano P. Junho (Jjunho)-a.wav}} {{audio|LL-Q5146 (por)-Sillim-a.wav}}
{{znaczenia}}
''rodzajnik''
: (1.1) [[przedimek określony]]
''przyimek''
: (2.1) [[do]], [[o]], [[za]], [[na]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{quenya}}) ==
{{wymowa}} {{IPA|a}}
{{znaczenia}}
''wykrzyknik''
: (1.1) ''…wstęp do podniosłej apostrofy tam, gdzie w polszczyźnie po o występuje wołacz, tłumaczona jako „[[o]]”''
{{odmiana}}
: (1.1) {{nieodm}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[a]] Túrin Turambar [[tur-|turún’]] [[ambar|ambartanen]]'' → [[o]] Túrinie, [[pan|Panie]] [[los|Losu]], [[nad]] [[który]]m [[los]] [[zapanować|zapanował]]
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: Hasło [https://eldamo.org/content/words/word-3204020863.html?neo a] w: [https://eldamo.org/index.html Eldamo]

== a ({{romániço}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA|a}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) [[a]], ''minuskuła pierwszej litery alfabetu romániço''<ref>{{RomániçoDictionary}}</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) ''majuskuła:'' [[A]]; ''nazwa litery:'' a
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: {{etym|etruski|𐌀}} < {{etym|gr|α}} < {{etym|fen|𐤀}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język rumuński}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przyimek''
: (1.1) [[do]]
''spójnik''
: (2.1) [[i]]
: (2.2) [[ale]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język słowacki}}) ==
{{litera|Aa|[[veľký|veľké]] A, [[malý|malé]] a (1.1)}}
{{wymowa}}
: {{IPA3|a}}
: {{audio|LL-Q9058 (slk)-TomášPolonec-a.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) [[a]]<ref name="Ss-p">{{Słownik słowacko-polski 2005|tom=1|strony=1}}</ref> ''([[pierwszy|pierwsza]] [[litera]] [[alfabet]]u [[słowacki]]ego)''
''spójnik współrzędny''
: (2.1) [[a]]<ref name="Ss-p"/>
: (2.2) [[i]]<ref name="Ss-p"/>
''partykuła''
: (3.1) [[a]]<ref name="Ss-p"/>
''wykrzyknik''
: (4.1) [[a]]<ref name="Ss-p"/>
{{odmiana}}
: (1.1) {{nieodm}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) ''[[malý|malé]] a'' → [[mały|małe]] a
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{zoblistę| a | á | ä | b | c | č | d | ď | dz | dž | e | é | f | g | h | ch | i | í | j | k | l | ĺ | ľ | m | n | ň | o | ó | ô | p | q | r | ŕ | s | š | t | ť | u | ú | v | w | x | y | ý | z | ž}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język słoweński}}) ==
{{litera|Aa|[[velik]]i A, [[mali]] a (1.1)}}
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) [[a]] ''([[pierwszy|pierwsza]] [[litera]] [[alfabet]]u [[słoweński]]ego)''<ref>{{ZRCSAZU}}</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język staroangielski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''przysłówek''
: (1.1) [[zawsze]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język susu}}) ==
{{wymowa}} {{IPA3|a}}
{{znaczenia}}
''zaimek osobowy''
: (1.1) [[on]], [[ona]], [[ono]]
''zaimek dzierżawczy''
: (2.1) [[jego]], [[jej]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[a|A]] [[xili]] [[Jan#pl|Jan]].'' → '''[[on|On]]''' [[mieć na imię|ma na imię]] [[Jan]].
: (2.1) ''[[a|A]] [[bore]].'' → '''[[jego|Jego]]''' [[przyjaciel]].
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język szkocki gaelicki}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA|ə}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''pierwsza litera alfabetu gaelickiego'', [[minuskuła]] [[A]]
''przyimek''
: (2.1) [[do]]
''zaimek względny''
: (3.1) [[który]]
''zaimek dzierżawczy''
: (4.1) [[jego]]
: (4.2) [[jej]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język średnioangielski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''pierwsza litera alfabetu średnioangielskiego'', [[minuskuła]] [[A]]
''przysłówek''
: (2.1) [[zawsze]]
''przyimek''
: (3.1) [[w]]
: (3.2) [[przy]], [[u]]
: (3.3) [[od]], [[z]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język turecki}}) ==
{{wymowa}} {{IPA3|ɑː}}, {{IPA3|a}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''minuskuła pierwszej litery alfabetu tureckiego'' [[a]]
''wykrzyknik''
: (2.1) [[a]]!<ref>{{PodolakNykiel2008}}</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) [[adan zeye]]
{{synonimy}}
: (1.1) ''majuskuła:'' [[A]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== a ({{język walijski}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q9309 (cym)-Jason.nlw-a.wav}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''pierwsza litera alfabetu walijskiego'', [[minuskuła]] [[A]]
''spójnik''
: (2.1) [[i]]
''przyimek''
: (3.1) [[z]], [[wraz z]]
''partykuła''
: (4.1) ''przed czasownikiem, w pytaniach'' [[czy]]
''zaimek względny''
: (5.1) [[który]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (2.1) ''[[pensil|Pensil]] [[a]] [[papur|phapur]].'' → [[ołówek|Ołówek]] '''[[i]]''' [[papier]].
: (3.1) ''[[fi|Fi]] [[jyst]] [[eisiau]] [[bara]] [[a]] [[menyn]]!'' → [[ja|Ja]] [[chcieć|chcę]] [[tylko]] [[chleb]] '''[[z]]''' [[masło|masłem]]!
: (4.1) ''[[a|A]] [[oes]] [[heddwch]]?'' → '''[[czy|Czy]]''' [[być|jest]] [[tam]] [[pokój]] ([[nie]] [[mieć|ma]] [[wojna|wojny]])?
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (2.1) {{war}} ''przed samogłoską'' [[ac]]
: (3.1) {{war}} [[â]], ''przed samogłoską'' [[ag]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język węgierski}}) ==
{{litera|Aa|[[nagy]] [[A]] [[és]] [[kis]] a (2.1)}}
{{wymowa}}
: {{audio|Hu-a.ogg}}
{{znaczenia}}
''przedimek określony''
: (1.1) ''stosowany przed wyrazami zaczynającymi się na spółgłoskę''
''rzeczownik''
: (2.1) {{jęz}} ''minuskuła pierwszej litery alfabetu węgierskiego''
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) ''a [[fiú]] [[ruha|ruhája]]'' → [[ubranie]] [[chłopiec|chłopca]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{zoblistę|az}}
: (2.1) {{zoblistę|a|á|b|c|cs|d|dz|dzs|e|é|f|g|gy|h|i|í|j|k|l|ly|m|n|ny|o|ó|ö|ő|p|r|s|sz|t|ty|u|ú|ü|ű|v|z|zs}}
{{źródła}}

== a ({{język wilamowski}}) ==
{{ortografie}}
: [[ǡ]] • [[ȧ]] • [[ae]]
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rodzajnik nieokreślony''
: (1.1) ''rodzaj męski''
: (1.2) ''rodzaj nijaki''
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== a ({{język włoski}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA|a}}, {{audio|It-a.ogg}}
: {{audio|LL-Q652 (ita)-XANA000-a.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męski lub żeński''
: (1.1) {{jęz}} ''[[pierwszy|pierwsza]] [[litera]] [[włoski]]ego [[alfabet]]u''
: (1.2) {{jęz}} [[a]] (''[[nazwa]] [[litera|litery]] [[a]]'')
''przyimek''
: (2.1) ''… służący do określenia…''
:: (2.1.1) ''… miejsca:'' [[w]]; [[przy]]; [[na]]; [[nad]]
:: (2.1.2) ''… kierunku, celu:'' [[do]]
:: (2.1.3) ''… czasu:'' [[o]]; [[do]]; [[na]]; [[w]]
:: (2.1.4) ''… sposobu:'' [[na]]; [[po]]; [[w]]; [[z]]
:: (2.1.5) ''… przyczyny, powodu''
:: (2.1.6) ''… wieku''
:: (2.1.7) ''… ceny:'' [[po]]; [[za]]
: (2.2) ''… wprowadzający celownik''
: (2.3) ''… w połączeniu z bezokolicznikiem zaczynający zdanie…''
:: (2.3.1) ''… celowe''
:: (2.3.2) ''… przyczynowe''
:: (2.3.3) ''… warunkowe''
:: (2.3.4) ''… czasownikowe''
: (2.4) ''… używany do tworzenia wyrażeń…''
:: (2.4.1) ''… przyimkowych''
:: (2.4.2) ''… przysłówkowych''
{{odmiana}}
: (1.1-2) {{nieodm}}
{{przykłady}}
: (2.1.1) ''[[essere|Sei stato]] [[a]] [[scuola]] [[oggi]]?'' → [[być|Byłeś]] [[dziś]] '''[[w]]''' [[szkoła|szkole]]?
: (2.1.2) ''[[domani|Domani]] [[andare|vado]] [[a]] [[Varsavia]].'' → [[jutro|Jutro]] [[jechać|jadę]] '''[[do]]''' [[Warszawa|Warszawy]].
: (2.1.3) ''[[svegliarsi|Mi sveglio]] [[sempre]] '''[[alle]]''' [[sei]].'' → [[budzić się|Budzę się]] [[zawsze]] '''[[o]]''' [[szósty|szóstej]].
: (2.1.4) ''[[scrivere|Scrivo]] [[la]] [[lettera]] [[a]] [[macchina]].'' → [[pisać|Piszę]] [[list]] '''[[na]]''' [[maszyna|maszynie]].
: (2.1.5) ''[[svegliarsi|Mi sono svegliata]] [[a]] [[un]] [[forte]] [[rumore]].'' → [[obudzić się|Obudziłam się]] '''[[z powodu]]''' [[silny|silnego]] [[hałas]]u.
: (2.1.6) ''[[a|A]] [[venti|vent]]'[[anno|anni]] [[comprare|ho comprato]] [[questo|questa]] [[macchina]].'' → '''[[w|W]] [[wiek]]u''' [[dwadzieścia|dwudziestu]] [[lat]] [[kupić|kupiłem]] [[ten]] [[samochód]].
: (2.1.7) ''[[comprare|Ho comprato]] [[a]] [[poco]] [[prezzo]] [[una]] [[borsa]] [[di]] [[marca]].'' → [[kupić|Kupiłam]] '''[[za]]''' [[niski|niską]] [[cena|cenę]] [[markowy|markową]] [[torebka|torebkę]].
: (2.2) ''[[dovere|Devo]] [[comprare]] [[un]] [[regalo]] [[a]] [[Marco]].'' → [[musieć|Muszę]] [[kupić]] [[Marek|Markowi]] [[prezent]].
: (2.3.1) ''[[andare|Andiamo]] [[a]] [[fare]] [[la]] [[spesa]].'' → [[iść|Idziemy]] [[zrobić]] [[zakup]]y.
: (2.3.2) ''[[fare|Ho fatto]] [[male]] [[a]]d [[accettare]] [[la]] [[tuo|tua]] [[proposta]].'' → [[źle|Źle]] [[zrobić|zrobiłem]], [[że]] [[przyjąć|przyjąłem]] [[twój|twoją]] [[propozycja|propozycję]].
: (2.3.3) ''[[a|A]] [[dire]] [[la]] [[verità]] [[non]] [[ci]] [[credere|credo]].'' → [[prawda|Prawdę]] [[mówić|mówiąc]], [[nie]] [[wierzyć|wierzę]] [[w]] [[to]].
: (2.3.4) ''[[al|'''Al''']] [[sentire]] [[i]] [[gemito|gemiti]], [[uscire|siamo usciti]] [[da]] [[casa]].'' → [[słyszeć|Słysząc]] [[jęk]]i, [[wyjść|wyszliśmy]] [[z]] [[dom]]u.
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (2.4.1) ''[[accanto a]]'' → [[obok]] / [[koło]] • ''[[davanti a]]'' → [[przed]] • ''[[dentro a]]'' → [[w]] • ''[[dietro a]]'' → [[za]] ''(przestrzeń)'' • ''[[di fronte a]]'' → [[naprzeciw]] • ''[[in mezzo a]]'' → [[na]] [[środek|środku]] • ''[[intorno a]]'' → [[wokół]] / [[dokoła]] • ''[[vicino a]]'' → [[blisko]]
: (2.4.2) ''[[a brano a brano]]'' → [[kawałek po kawałku]] • ''[[a faccia a faccia]]'' → [[twarzą w twarz]] • ''[[a goccia a goccia]]'' / ''[[a mano a mano]]'' / ''[[a poco a poco]]'' → [[stopniowo]], [[powoli]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
: (1.2) ''[[dalla a alla zeta]]'' → [[od a do zet]]
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (1.1) {{zoblistę|a|b|c|d|e|f|g|h|i|l|m|n|o|p|q|r|s|t|u|v|z}}
: (1.2) {{zoblistę|a|bi|ci|di|e|effe|gi|acca|i|elle|emme|enne|o|pi|cu|erre|esse|ti|u|vi|zeta}}
: (2.1-4) w połączeniu z rodzajnikami określonymi tworzy przyimki ściągnięte: [[al]], [[allo]], [[alla]], [[ai]], [[agli]], [[alle]]
: (2.1-4) przed samogłoską, głównie przed [[a]], przyjmuje formę [[ad]]
{{źródła}}

== a ({{język zazaki}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q10199 (zza)-Mirzali-a.wav}}
{{znaczenia}}
''zaimek osobowy''
: (1.1) [[ona]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|zazaki|3}}

== a ({{język zulu}}) ==
{{wymowa}} {{IPA3|ɑː}}, {{IPA3|a}}
{{znaczenia}}
''litera''
: (1.1) ''minuskuła pierwszej litery alfabetu'' [[A]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) ''majuskuła'' [[A]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}